Yarının Dünyasındaki Bitcoin
Bu yazımda, son yıllarda oldukça popülerleşen ve değeri gittikçe artan bitcoinden bahsetmek istiyorum. Bitcoin nedir, ilk ne zaman ve nasıl ortaya çıktı? Madeni paralardan farkı nedir? Altında yatan teknoloji nedir? Bitcoin madenciliği nedir? gibi ve daha birçok sorunun cevabını bu yazımda bulabilirsiniz. Hadi gelin şimdi bunları birlikte öğrenelim.
Bitcoin Nedir?
Bitcoin aslında bir kripto para ve ödeme sistemidir. Hayatımıza 2008 yılında, 9 sayfalık bir pdf belgesiyle girmiştir. İnsanlık tarihinin belki de en önemli belgelerinden biri olan bu yazıyı da kimin yazdığı hâlâ tam olarak bilinmiyor. Belgedeki isim ise, takma ismiyle Satoshi Nakamoto.
Şimdi gelin biraz bu 9 sayfalık belgeyi inceleyelim. Belgedeki başlıktan anlaşılacağı gibi aslında bitcoin “Peer-to-Peer Electronic Cash System” yani kişiden kişiye elektronik para sistemidir. Peki bu ne demek? Merkezi olmayan dağınık bir ağ yapısı demektir. Para gibi bir araçta, aracıları ortadan kaldırıp merkezsizleştiriyor. Bu aracılar kim peki? Ülkelerin merkez bankaları olabilir mi? Bitcoin dünyasında böyle bir merkezi otorite yok. - Hatta herhangi bir ülkenin merkez bankasına bağlı olmadığı için herhangi bir ekonomik krizden de etkilenmiyor.- Bunun yerine açık kaynak kodlu bir yazılım var. Yani kısaca anonim olan bu sisteme; aracıları ortadan kaldıran, kişiden kişiye alış satış yapılabilen, dijital para birimi diyebiliriz.
Peki bu elle tutulur bir para mı?
Hayır. Yukarıda da dediğim gibi sadece dijitaldir. Yani kağıt ve madeni para gibi fiziksel olarak basılmıyor. Sadece elektronik ortamda dijital sayılarla görebiliyorsunuz.
Bitcoindeki sistem nasıl ilerliyor?
Bitcoinde yapılan her para transfer işlemleri bloklara yazılıyor. Bunu veresiye bakkal defteri olarak düşünebilirsiniz ve bu tüm transfer işlemleri herkese açık ve herkes tarafından görülebiliyor. Hatta siz de bitcoinin ilk transferinden bugüne kadar olan tüm para transferlerini indirebilirsiniz (140 GB).
Herkesin birbirinin ne yaptığını gördüğü bu sistemde ilk akla gelen soru ise nasıl hacklenmiyor?
Bu sorunun cevabı aslında oldukça basit. Ana şemayı hacklemek milyonlarca bilgisayarın hacklenmesini gerektirdiği için bu mümkün değil. Tabi bunun altında yatan diğer önemli nokta ise teknolojidir. Bunun ismi de “block zinciri” denen bir sistemdir.
Bitcoin Madenciliği Nedir?
Bitcoin dünyasında parasal işlemleri yapabilmek için matematik problemleri çözülmek zorunda ve bu matematik problemleri ise "Kriptografik Hash Fonksiyonu" tarafından üretiliyor. Hash fonksiyonu ne demek peki? İşleri hızlandıran bir algoritama diyebiliriz. Yani karmaşık ve uzun verileri alıp sabit uzunluktaki verilere dönüştürüyor. Örnek verecek olursak Shazam uygulaması da aynen bu algoritmayı kullanıyor. Kısaca özel bir kimlik oluşturuluyor diyebiliriz.
Şimdi gelelim bu matematik probleminin nasıl çözüldüğüne. Bitcoindeki bu SHA-256 (kriptografik hash fonksiyonu) algoritmasının çözülmesi ise güçlü bir donanıma sahip bilgisayarın, yaklaşık 10 dakika boyunca çalışması gerekiyor. Yani milyarlarca problemi çözmek oldukça uzun ve enerji gerektiren bir durum. O yüzden dünyada oldukça fazla, çok güçlü donanıma sahip bilgisayarlar sürekli olarak bu problemleri çözmeye çalışıyor. Hatta bunun adına da “Bitcoin Madenciliği” deniyor. İnsanların da bu kadar donanımlı ve pahalı bilgisayarları alma sebebi ise bitcoinin ödül mekanizması için. Eğer sistemdeki kayıtları güvenli bir şekilde tutulmasına yardım ederseniz yeni bitcoinler oluşturuluyor ve bunlar sizin hesabınıza geçiyor. Fakat şöyle bir riski de göze almak gerek: Fazla elektrik kullanımından polisler kapınızı çalabilir.
Bitcoinin Para ve Madenden Farkı Nedir?
Şu an net ve sınırlı sayıda olan bu para biriminden sadece 21 milyon tane üretilecek. Şu an ise dolaşımda 18 milyon tane bitcoin var. Sonuncu bitcoin ise 2140 yılı civarında üretilecek.
Her Geçen Gün Bu Değer Nasıl Artıyor?
Bu soruya net bir cevap hâlâ yok. Yakın zamanda Elon Musk'ın Twitter hesabının profiline bitcoin yazmasıyla birlikte bitcoinin değeri oldukça arttı. Bunun sebebini çoğu kişi ise şöyle yorumluyor: Daha fazla kişi duyup daha fazla kişi yatırım yapmış olabilir. Sürekli artan bir para değerinden bahsediyoruz fakat değerinin azalması da olası bir durum. Mesela bir ülkenin bitcoini yasaklamasıyla değeri düşebilir. Yani tamamen deneysel bir para birimidir desek yanılmayız.
Bitcoinin Değişimi!
Bu yazıyı yazmaya başladığım gün olan 23 Şubat itibariyle 1 bitcoin=47.074 dolar.
Bitcoinin değeri ilk çıktığında ise 1$=1309 bitcoin şeklindeydi.
Kasım 2013'e gelindiğinde ise 1 bitcoin=1309$ oldu.
Bu resimde gördüğünüz kişi ise 12 yaşındayken bitcoin almaya başlayan ve şimdi bitcoin milyoneri olan 21 yaşındaki Erik Finman.