Silikon Vadisi'nin Yeni Bebeği Clubhouse Nedir?
Mart 2020’de Silikon Vadisi’nden çıkan bu yeni nesil, sohbet odalı, davetiyeli uygulamanın mantığı nedir?
Uygulamaya giriş yapmak için ihtiyacınız olan tek şey davetiye. Bu davetiye size ancak uygulamada kullanıcı olan biri tarafından telefon numaranıza gönderilebilir. Davetiyeniz ile giriş yaptıktan sonra uygulama size de iki adet davetiye hakkı oluşturur. Davetiye olmadan uygulamada yapabileceğiniz tek şey kullanıcı adınızı oluşturmak. Eğer kullanıcı adınızı oluşturursanız uygulama içindeki arkadaşlarınız sizi görebilir. Uygulama tarafından onlara “X kişisini bekleme listesinden kurtarmak ister misin?” diye bir bildirim gider. Kullanıcı sizi bekleme listesinden çıkarmak isterse arkadaşınız aracılığıyla (davetiyesi ile) uygulamaya giriş yapmış olursunuz. Peki sizi bu meşakkatli giriş sürecinden sonra içeride neler bekliyor?
Uygulamaya girdikten sonra çıkan ilk şey neredeyse her sosyal medya uygulamasının istediği ilgi alanlarınızın neler olduğu sorusunun bulunduğu bir ekran. Buradan seçtiğiniz ilgi alanlarına göre uygulama size takip etmek isteyeceğiniz kullanıcılar öneriyor. Uygulamada fotoğraf, metin veya video paylaşımı yapılmıyor. Kalıcı olan tek şey profil fotoğrafı ve profilde bulunan biyografi bölümü. Uygulama tamamen aktif bir şekilde kullanıma uygun yapılan konuşmaları, Instagram vb. uygulamalar gibi profilimizde saklamıyor. Aynı zamanda diğer kullanıcıların da bu sohbetleri kaydetmesinin yasak olduğunu giriş yapan kullanıcılara belirtiyor. Dilerseniz mail, Instagram ve Twitter hesabınızı onaylayarak profilinizi bu uygulamalarla da birleştirebiliyorsunuz. Daha sonra uygulamanın içinde bulunan sohbet odalarının arasından katılmak istediğiniz odaları seçiyorsunuz. Bu odalarda konuşmacılar, (uygulama içinde bu kullanıcılara sahnedekiler deniyor.) moderatörler ve dinleyiciler bulunuyor. Aktif olarak konuşan kullanıcılar ve moderatörler, el kaldıran dinleyicilere söz hakkı verme yetkisine sahip. Bu hiyerarşik düzen her odada bulunmak zorunda değil. Herkesin sahnede olduğu odalar da mevcut. Zaten her kullanıcı kendi sohbet odasını oluşturarak konuşmacı ve moderatörleri seçmenin yanı sıra istediği oda seçeneği ile; uluslararası (open room), eklediği arkadaşları ile sınırlı (social room) veya sadece davet ile katılım sağlanabilen (closed room) bir şekilde katılımcılarının genelini de düzenleyebiliyor.
Siyaset, futbol, din, özel ilgi alanları gibi çeşitli konuları konuşabileceğiniz odalar var.
Uygulama, pazarlama konusunda insanların kaygısını ve merak duygusunu kullandı ve (üreticiler davetiye sisteminin uygulamanın tüm dünyaya açılamayacak altyapıda olduğu için uygulandığını açıklamalarına rağmen bana asıl nedenin pazarlama olması fikri daha mantıklı geldi) başarılı da oldu. İnsanlar İngilizce'de çok kullanılan FOMO (Fear of Missing Out) sosyal kaygısı ile uygulamanın içinde bulunmak istedi ve merak etti. Bu şekilde elde edilen kitle, pandemi ile artan zaten 21. yüzyılda da çok yoğun yaşanan yalnızlık hissi ile uygulama içinde tutuldu ve insanlar aktif bir şekilde sosyalleşti. Uygulamanın içerisinde beraber yemek yiyen, ders çalışan kullanıcı örnekleri de var. Sırf bu gibi günlük aktiviteleri toplu gerçekleştirmek için kurulan sohbet odalarına rastlamak da mümkün. Bu odalar ile insanlar yaşadıkları yalnızlık hissi ile bir miktar da olsa uzaklaşıyor. Bu da kullanıcının dopamin salgılamasına neden oluyor. Bütün sosyal medya uygulamalarının kullandığı, kullanıcıların da sevdiği "içerikleri sun, mutlu et, çevrimiçi kalsın." tekniği Clubhouse ile daha az çabayla daha az veri saklayarak hem mali açıdan daha az giderle hem de aktif bir kullanım gerektirdiği için daha çok çevrimiçi kullanıcı ile gerçekleşiyor. Aynı zamanda Clubhouse’a emanet ettiğimiz sesimiz biyometrik bir veri ve bu uygulamaya temkinli yaklaşmamız için büyük bir neden.
Uygulama içinde bildirim sıklığının ayarlanabilir olması da bana kullanıcıya şirin gözükme çabası gibi geldi. Çünkü uygulama orta bildirim sıklığında bile bence fazlasıyla bildirim gönderiyor. Zaten sosyal medya düşmanı biri olarak bu kadar aktif bir mecranın, bu histerik sosyalleşmenin insanları gerçek sosyal hayattan git gide uzaklaştıracağı kanısındayım.
Clubhouse, şimdilik sadece IOS yazılımlı mobil cihazlarda kullanılabilir. Şimdilik diyorum çünkü üretici firma Alpha Exploration, uygulamanın Android yazılımlı cihazlarda da kullanılabilmesi için çalışmalara başlanıldığını duyurdu.
Son olarak Netflix yapımı Sosyal İkilem adındaki belgeseli şu an bu yazıyı okumakta olan herkese öneriyorum. Belgesel, Clubhouse ve benzeri sosyal medya ürünlerine karşı daha farklı ve bilinçli bir bakış açısı kazandıracaktır.